Hormonen zijn overal aanwezig in ons lichaam. Ze zorgen voor een goede mentale en fysieke balans (wanneer je geen klachten ervaart). Hormonen verplaatsen zich in het lichaam via het bloed en hebben een specifieke invloed op de werking van organen of weefsels. Ze regelen onder andere de processen van groei, stofwisseling en voortplanting. Sommige hormonen geven ons een kick. Andere hormonen zorgen weer meer voor kalmte en laten ons lichaam langzamer bewegen.
In de Westerse wereld worden hormonen vaak apart benoemd en omschreven. Vaak wordt het hormoon dat uit balans is aangepakt. Binnen Ayurveda wordt gekeken naar het hele pakket samen. Welk hormoon heeft een effect op een ander hormoon en hoe zijn deze uit balans geraakt?
Binnen Ayurveda worden hormonen onderverdeeld in Yin en Yang. Elk hormoon heeft zijn eigen unieke samenstelling en bijdrage in het lichaam. Om dit zo makkelijk mogelijk te maken kan je Yin en Yang vergelijken met de volgende voorbeelden. Auto rijden, sporten, multitasking, koffie drinken en pittig eten zijn voornamelijk Yang activiteiten. Yang energie is heet, snel, mobiel, droog en agressief. Yin Yoga, wandelen, mediteren, de zonsondergang bekijken zijn voornamelijk Yin activiteiten. Yin is koel, donker, langzaam, zacht, stabiel en rustig. Yang is overdag en Yin is avond. Yang stimuleert ons lichaam en geest. Yin kalmeert het lichaam en de geest. Yin en Yang hebben een continue interactie met elkaar dat ons leven creëert. We hebben zowel Yin als Yang nodig in ons lichaam, onze geest én bij onze emoties. Als we een goede balans hebben van Yin en Yang dan voelen we ons in balans.
Teveel Yang kan leiden tot een snelle, harde, hete of agressieve energie. Je kan last hebben van migraine of zweren, rusteloosheid of boos zijn. Dit zorgt voor toenemende prikkelbaarheid, rusteloosheid of pijn. Teveel Yin kan leiden voor een opgeblazen gevoel, zwaarte, overgewicht, lusteloos en gevuld gevoel. Je kan last hebben van opvliegers, emotioneel voelen, droogheid of slapeloosheid. Als beide uit balans zijn dan kan je de ene minuut een opvlieger hebben en de minuut erna het weer erg koud hebben of stemmingswisselingen ervaren.
Voorbeelden van Yang hormonen: adrenaline en cortisol (stress hormonen). Yin hormonen zijn bijvoorbeeld estrogeen en progesteron (seks hormonen).
In onze huidige samenleving worden de Yang hormonen vaker gestimuleerd dan de Yin hormonen. Hierdoor komt het vaker voor dat Yin gecheckt dient te worden en dat overmatig Yang gebalanceerd dient te worden. Je lichaam zal altijd het overmatige willen bufferen. Het is non-stop bezig met het creëren van balans. Echter zal het lichaam terug in balans moeten komen, wilt het lichaam niet uitgeput raken en daardoor klachten ontstaan.
Bij mannen speelt het hormoon testosteron een belangrijk onderdeel. Al in de baarmoeder zorgt dit hormoon ervoor dat het kindje een jongen wordt en zorgt het in de puberteit ervoor dat het lichaam zich ontwikkelt naar het lichaam van een man. Het zorgt voor een lage stem, baardgroei, een gezonde geslachtsdrift en de groeispurt. Vaak ondervinden mannen na de leeftijd van 50 jaar diverse klachten, zoals verlies van spiermassa, toename van vet, verminderd libido, vergeetachtig en gebrek aan levenslust. Belangrijkste oorzaak hiervan is de afname van testosteron. Je ervaart de zogenaamde peno-pauze.
Vrouwelijke hormonen ervaren een natuurlijke cyclus gedurende de maand en ook gedurende de verschillende levensfasen. Er zijn gedurende bepaalde periodes meer Yin hormonen aanwezig dan in andere periodes. Deze periode met meer Yin (seks hormonen) start vanaf de puberteit tot ongeveer de leeftijd van 35 jaar. Rond de leeftijd van 50 jaar daalt Yin enorm. Het is een perfect design, omdat Yin Yang doet balanceren in de jonge jaren waarin meer Yang acitiviteiten plaats vinden: carrière, relaties en emotionele conflicten zijn uitdagend. Echter ervaren tegenwoordig veel vrouwen ook op latere leeftijd veel stress en hebben ze niet geleerd hoe hiermee om te gaan in de jonge jaren. Dit zorgt voor chronische hoge Yang stress hormonen, die op latere leeftijd niet meer gebalanceerd kunnen worden doordat Yin hormonen vanaf de 35 jaar afnemen. Dit kan leiden tot diverse ziekten.
Een disbalans in je hormonen komt vaak naar boven via klachten binnen je menstruatiecyclus of wanneer je graag zwanger wilt worden.
Wil jij meer te weten komen over jouw eigen hormoonbalans? Neem dan contact op met een van onze Ayurvedisch therapeuten.
Brenda is Ayurvedisch leefstijl- en voedingscoach. Al jaren doe zij niets liever dan zich bezighouden met Ayurveda en hoe dit mijn balans, als ook de balans van anderen, creëert en behoudt. Daarbinnen richt zij zich specifiek op voeding en de menstruatiecyclus van vrouwen. De juiste passende voeding kan bij jou zorgen voor meer rust, zachtheid en verlichting. Meer weten? Kijk dan even op haar Instagram pagina @brenda.korsten.